مجله بیکران راه دریا

محموله‌ای که در حمل و نقل بین المللی از یک نقطه به نقطه دیگر جابجا می­ شود. ممکن است در طول مسیر جابجایی، اتفاقاتی برای آن بیفتد و بار به صورت سالم و کامل به دست گیرنده نرسد. این مشکلات در محموله­ های با حجم زیاد و بزرگ، امری رایج است که در فرایند حمل و نقل بین المللی با سه اصطلاح کمبود، خسارت و اضافه وزن شناخته می­ شوند.

در این مقاله قصد داریم نگاهی دقیق­تر به معنای واقعی هر یک از این اصطلاحات  در حمل و نقل بین المللی داشته باشیم. همچنین به بررسی گزارش تغییرات و گزارش مطالبه این تغییرات خواهیم پرداخت.

معنای بیش از حد، کوتاه و خسارت دیده (OS&D) چیست؟

OS&D مخفف سه کلمه بیش از حد، کوتاه و خسارت دیده است که در واقع سه نوع تغییر ناشی از حمل و نقل هستند؛ این کلمات به شرایط نهایی محموله و مقدار نهایی کالایی اشاره می‌کنند که در محل تحویل بار به دست گیرنده می ­رسد.

اصطلاح «بیش از حد» به اضافه شدن وزن، «کوتاه» به کمبود بار و «آسیب دیده» به خسارات وارد شده به محموله اشاره دارد. در ادامه به طور دقیق‌تر به این سه اصطلاح خواهیم پرداخت.

اصطلاح بیش از حد در حمل و نقل بین المللی

تغییر بیش از حد زمانی اتفاق می‌افتد که مقدار و وزن کلی محموله بیشتر از چیزی باشد که در ابتدا بارگیری شده و در قرارداد ثبت شده است.ب ار مازاد در حمل و نقل بین المللی معمولاً به یکی از سه روش زیر مورد رسیدگی قرار می ­گیرد:

• در محموله‌های بعدی، مقدار بار اضافی توسط فرستنده کسر می‌شود.
• بار اضافی توسط گیرنده بازگشت داده می‌شود و معمولاً هزینه محموله اضافی به فرستنده بازگردانده می‌شود.
• فرستنده، محموله را به عنوان اشتباه در ارسال ثبت کرده و آن را به گیرنده می ­بخشد.

اصطلاح کمبود در حمل و نقل بین المللی

فرایند کمبود در حمل و نقل بین الملل، در نقطه مقابل بیش از حد قرار می‌گیرد. چنین محموله ­هایی که گاه محموله‌های کوتاه شده نیز نامیده می شودند، به محموله‌هایی اطلاق می‌شود که فرستنده، بار را به طور کامل ارسال نکرده باشد.

چنانچه کیفیت محموله نسبت به آنچه در بارنامه یا سفارش ثبت شده است، کمتر باشد نیز از اصطلاح کمبود برای آن استفاده می­شود.

رسیدگی به کمبود در حمل و نقل بین الملل معمولاً به یکی از سه روش زیر صورت می­گیرد:

• مقدار بار کم شده در قالب سفارش بعدی ارسال می‌شود.
• فرستنده مقدار کمبود بار را فوراً ارسال می‌کند.
• گیرنده وجه نقد معادل کمبود بار خود را از فرستنده طلب می‌کند.

اصطلاح خسارت در حمل و نقل بین المللی

اگر بار یا محموله دریافتی معیوب، غیرقابل استفاده یا مطابق مشخصات ثبت شده نباشد، خسارت رخ می­دهد. جابجایی ­های مکرر محموله و یا تأثیر برخی عوامل خارجی، ممکن است موجب شود محموله‌ها قبل، در حین و پس از حمل و نقل بین الملل آسیب ببینند. این مسئله در مورد محموله‌هایی که با روش‌های حمل‌ و نقل هوایی، دریایی، ریلی و جاده‌ای حمل می‌شوند صدق می­ کند.

رسیدگی خسارات ناشی از حمل و نقل معمولاً به یکی از سه روش زیر صورت می­ گیرد:

• تعداد کالاهای خسارت دیده توسط فرستنده بازگردانده می­ شوند.
• یک محموله جبرانی توسط فرستنده ارسال می‌گردد.
• محموله آسیب دیه، به همان صورت توسط گیرنده پذیرفته می­ شود.

گزارش بیش از حد، کوتاه و آسیب دیده چیست؟

گزارش بیش از حد، کوتاه و آسیب دیده (OS&D) سندی است که اطلاعاتی را در مورد مقدار محموله و شرایط دریافتی آن نشان می­دهد.

پس از جمع‌آوری تمام اطلاعات مربوط به مکان و نحوه وقوع حادثه، مسئول وقوع حادثه و یا مسئول محافظت از بار، گیرنده می‌تواند علیه هر یک از طرفین زیر شکایت کند.

طرفین درگیر می‌توانند کامیون­داران، شرکت هواپیمایی، خطوط کشتیرانی، شرکت حامل یا فرستنده باشند. گزارش OS&D معمولاً توسط طرف دریافت کننده محموله (گیرنده یا خریدار) تکمیل و ارسال می­ گردد.

چه اطلاعاتی در گزارش محموله های OS&D مورد نیاز است؟

گزارش OS&D در حمل و نقل بین المللی حاوی اطلاعات مهمی از جمله جزئیات کالا، نوع بسته بندی، قرارداد، نوع سفارش و نحوه حمل و نقل و غیره است:

• جزئیات کالا – تمام جزئیات مربوط به کالای ارسالی در بارنامه حمل و نقلی (BL) یا بارنامه هوایی (AWB) ذکر می‌شود. این موارد در قرارداد فروش یا سفارش خرید ثبت شده میان خریدار و فروشنده نیز ذکر شده است.
• نوع بسته بندی – نحوه و نوع بسته بندی مانند کیسه، جعبه، پالت، جعبه یا کارتن.
• شماره قرارداد – شماره قرارداد حمل و نقل محموله معمولاً یک شماره مرجع خاص است که توسط شرکت حمل و نقل بین المللی به محموله ارسالی اختصاص داده می­شود.
• مقصد– محل نهایی تحویل محموله که معمولاً با نام کشور، ایالت، استان و شهر نشان داده می‌شود.
• شماره سفارش تحویل – شماره ­ای که در برگه تحویل بار در پایانه حمل و نقل بین المللی ثبت می­ شود. این برگه باید در بندر تخلیه یا فرودگاه مقصد برای تحویل محموله به شرکت حمل و نقل تحویل داده شود.
• شماره اعلامیه تحویل – شماره ارجاع به تحویل سفارش.
• روش تحویل – محموله­ ها معمولاً از طریق یکی از روش­های حمل و نقل دریایی، هوایی، ریلی یا کامیون حمل می‌شوند.
• شماره خودرو یا کامیون – شماره پلاک یا شماره مرجع کامیونی که محموله را حمل می­ کند.
• جزئیات تخلیه (شروع / تکمیل شده) – تاریخ و ساعت شروع و پایان تخلیه در مقصد.
• شماره BL یا AWB – شماره شناسایی مخصوص شرکت حمل کننده برای هر محموله (شماره بارنامه دریایی و هوایی)
• مقدار – تعداد کل اقلام دریافت شده به عنوان اضافه، کمبود یا خسارت دیده.
• یافتن تغییرات (قبل، حین و بعد) – تشخیص هر گونه تغییرات احتمالی بیش از حد، کوتاه شده یا خسارت دیده در سه دوره ارزیابی مختلف قبل از بارگیری، در حین حمل و نقل بین المللی و بعد از تخلیه.
• حضور متصدی حمل در حین تخلیه – تأیید حضور نماینده شرکت حمل کننده یا نماینده منصوب آن در طول فرآیند تخلیه بار.
• شماره مهر و موم درب – شماره مهر و موم منحصر به فردی که برای قفل هر کانتینر استفاده می ­شود. در این مرحله باید سالم بودن یا نبودن مهر و موم در زمان تحویل بار نیز مشخص شود.
• اخطار نماینده حامل – تاریخ و زمان اطلاع نماینده شرکت حامل از تغییرات موجود در محموله.
• پاسخ نماینده حامل – تأیید آگاهی شرکت حامل یا نماینده منصوب آن از تغییرات ایجاد شده در محموله.

  

مطالبه محموله‌های کم شده، بیش از حد و آسیب دیده

در صورت وجود هر گونه بیش از حد، کمبود یا خسارت در محموله، گیرنده می‌تواند علیه فرستنده یا طرف مسئول تغییرات، شکایت کند. مطالبه معمولاً بین چند روز تا چند هفته طول می‌کشد. بررسی، تهیه و تنظیم گزارش دقیق و انجام مراحل بیمه، زمان بر است. برای طرح دعوی برای محموله‌های OS&D گیرنده می ­تواند مراحل زیر را دنبال کند:

• جمع آوری و ارائه اطلاعات صحیح در مورد تغییرات ایجاد شده.
• تکمیل فرم OS&D و ثبت آن در مراجع مربوطه.
• هماهنگی با شرکت بیمه.
• پیگیری مطالبه تا زمان رسیدن به نتیجه.
• حصول اطمینان از پردازش صحیح گزارش مطالبه و انجام آن طبق توافق­ های قراردادی.