در دنیای کشتیرانی و حمل‌ونقل، اصطلاحات و مفاهیم مختلفی وجود دارند که برای تجارت‌های بین‌المللی و شرکت‌های فورواردر اهمیت ویژه‌ای دارند. یکی از این مفاهیم، “دموراژ” است. این واژه ممکن است برای افرادی که تازه وارد صنعت حمل‌ونقل بین‌المللی می‌شوند، کمی مبهم به نظر برسد. در این مقاله قصد داریم تا به طور کامل مفهوم دموراژ را توضیح دهیم، کاربرد آن را در صنعت کشتیرانی شرح دهیم و تاثیر آن بر فرآیندهای حمل‌ونقل و بارگیری کانتینرها را بررسی کنیم.
دموراژ چیست؟
دموراژ به جریمه‌ای گفته می‌شود که شرکت‌ها باید برای استفاده بیش از حد از زمان مجاز توقف کانتینر در بندر یا ترمینال پرداخت کنند. این جریمه معمولاً زمانی اعمال می‌شود که یک کانتینر پس از رسیدن به بندر مقصد و تخلیه بار، بیشتر از مدت زمان تعیین‌شده در بندر باقی بماند.
به زبان ساده، اگر بار در زمان مشخص‌شده از بندر خارج نشود، و کانتینر همچنان در آنجا باقی بماند، این امر به هزینه اضافی برای صاحب کالا یا شرکت حمل‌ونقل منجر خواهد شد. این جریمه‌ها تحت عنوان “دموراژ” شناخته می‌شوند و معمولاً برای کانتینرهای حمل کالا در کشتی‌های تجاری و باربری دریایی اعمال می‌شوند.
مفهوم دموراژ و تفاوت آن با “تینتو” (در موارد خاص)
در حالی که دموراژ به جریمه‌ای که به دلیل عدم تخلیه به موقع بار اعمال می‌شود اشاره دارد، “تینتو” (Detention) به هزینه‌ای اطلاق می‌شود که زمانی باید پرداخت شود که کانتینر خارج از بندر باقی بماند و به صورت معمول در اختیار شرکت حمل‌کننده قرار گیرد. این تفاوت‌ها مهم هستند زیرا ممکن است در موارد مختلف، این دو اصطلاح به اشتباه مورد استفاده قرار گیرند.
دموراژ: جریمه برای عدم تخلیه به موقع کانتینر
این جریمه معمولاً زمانی اعمال می‌شود که پس از رسیدن کانتینر به بندر مقصد، برای مدت زمان بیشتری از آنچه که قرارداد حمل‌ونقل تعیین کرده است، در آن بندر بماند. شرکت فورواردر کشتیرانی باید در نظر داشته باشد که این جریمه‌ها می‌توانند هزینه‌های حمل‌ونقل را به طور قابل توجهی افزایش دهند.
تینتو: جریمه برای نگهداری طولانی‌مدت کانتینر
این نوع جریمه زمانی اعمال می‌شود که کانتینر در اختیار صاحب کالا قرار می‌گیرد و در طول مدت زمان مشخص‌شده به بندر بازگردانده نمی‌شود. در این حالت، هزینه‌هایی تحت عنوان “تینتو” به صاحب کالا یا شرکت حمل‌ونقل تحمیل می‌شود. به طور کلی، تینتو و دموراژ دو مفهوم متفاوت هستند، اما ممکن است در برخی شرایط با هم در نظر گرفته شوند.
چرا دموراژ به وجود می‌آید؟
دموراژ در صنعت کشتیرانی معمولاً به دلایل مختلفی رخ می‌دهد. برخی از این دلایل عبارتند از:
۱. مشکلات مربوط به بارگیری و تخلیه
یکی از شایع‌ترین دلایل بروز دموراژ، مشکلاتی است که ممکن است در فرآیند بارگیری و تخلیه کالاها پیش بیاید. این مشکلات می‌توانند شامل تاخیر در عملیات بارگیری، مشکلات در دسترسی به تجهیزات مورد نیاز، یا مشکلات مرتبط با فضای ذخیره‌سازی در بندر باشند.
۲. تاخیر در فرآیند گمرکی
در بسیاری از موارد، تاخیر در فرآیند گمرکی و عدم دریافت مجوزهای لازم برای ترخیص کالاها از گمرک می‌تواند منجر به تأخیر در تخلیه و بارگیری کالاها شود. این امر نیز می‌تواند منجر به دموراژ و هزینه‌های اضافی برای صاحب کالا گردد.
۳. عدم تطابق با زمان‌های توافق‌شده
شرکت‌های حمل‌ونقل معمولا زمان‌های مشخصی برای تحویل کانتینر به بندر تعیین می‌کنند. اگر صاحب کالا نتواند کانتینر را در زمان مشخص‌شده تحویل دهد یا اگر برای برداشت بار تأخیر داشته باشد، دموراژ اعمال می‌شود.
۴. عدم برنامه‌ریزی مناسب برای حمل‌ونقل
عدم برنامه‌ریزی دقیق برای عملیات حمل‌ونقل، از جمله انتخاب مسیر مناسب یا استفاده از کشتی‌های مناسب برای حمل بار، می‌تواند باعث تأخیر در رسیدن به بندر و ایجاد هزینه‌های اضافی شود. در این مواقع، دموراژ به عنوان جریمه‌ای برای تأخیر در فرآیند حمل‌ونقل اعمال خواهد شد.
تعرفه دموراژ: هزینه‌ها و نحوه محاسبه
تعرفه دموراژ معمولاً به طور دقیق در قرارداد حمل‌ونقل و ترابری مشخص می‌شود. این هزینه‌ها می‌توانند بسته به شرایط مختلف، به ویژه زمان تأخیر و نوع کانتینر، متفاوت باشند. به طور کلی، تعرفه دموراژ به موارد زیر بستگی دارد:
۱. مدت زمان تأخیر
مدت زمان تأخیر یکی از عوامل اصلی در تعیین میزان دموراژ است. هرچه مدت زمان بیشتری کانتینر در بندر بماند، هزینه دموراژ نیز بیشتر خواهد شد.
۲. نوع کالا و کانتینر
نوع کالا و نوع کانتینری که برای حمل کالا استفاده می‌شود، نیز می‌تواند بر میزان دموراژ تأثیرگذار باشد. به عنوان مثال، حمل کالاهای حساس یا خطرناک ممکن است نیاز به زمان بیشتری برای تخلیه یا بارگیری داشته باشد.
۳. شرایط و قوانین محلی بندر
بندرها و ترمینال‌های مختلف ممکن است شرایط خاص خود را برای محاسبه دموراژ داشته باشند. در برخی بندرها، هزینه‌های دموراژ بر اساس شرایط و نوع قرارداد بین طرفین معامله تعیین می‌شود.
۴. قوانین و قراردادهای حمل‌ونقل
در نهایت، قراردادهای حمل‌ونقل و توافقات بین طرفین (شرکت فورواردر و صاحب کالا) نقشی کلیدی در تعیین تعرفه دموراژ ایفا می‌کنند. این قراردادها مشخص می‌کنند که در صورت تأخیر، چه هزینه‌هایی باید پرداخت شود و این هزینه‌ها چگونه محاسبه خواهند شد.
چگونه از بروز دموراژ جلوگیری کنیم؟
برای جلوگیری از بروز دموراژ، صاحبان کالا و شرکت‌های حمل‌ونقل باید اقداماتی را در نظر بگیرند که باعث کاهش تأخیر در فرآیند حمل‌ونقل و تخلیه کانتینرها شود. برخی از این اقدامات عبارتند از:
۱. برنامه‌ریزی دقیق برای حمل‌ونقل
یکی از روش‌های پیشگیری از دموراژ، برنامه‌ریزی دقیق و هماهنگ با بندرها و ترمینال‌ها برای حمل‌ونقل کالا است. این برنامه‌ریزی باید شامل انتخاب مسیر مناسب، زمان‌بندی دقیق برای تحویل کالا و هماهنگی با فرآیندهای گمرکی باشد.
۲. رعایت زمان‌های تعیین‌شده
اطمینان از اینکه تمامی مراحل مربوط به بارگیری، تخلیه و ترخیص کالا در زمان‌های تعیین‌شده انجام می‌شود، می‌تواند به طور چشمگیری از بروز دموراژ جلوگیری کند.
۳. مدیریت مؤثر فرآیندهای گمرکی
برای جلوگیری از تأخیرهای ناشی از مسائل گمرکی، می‌بایست تمامی مدارک و مجوزهای لازم برای ترخیص کالا به موقع آماده و به‌روزرسانی شوند.
نتیجه‌گیری
دموراژ یکی از مفاهیم مهم در صنعت حمل‌ونقل دریایی است که می‌تواند هزینه‌های اضافی زیادی را برای صاحبان کالا به همراه داشته باشد. آگاهی از این هزینه‌ها و برنامه‌ریزی مناسب می‌تواند به جلوگیری از بروز دموراژ و کاهش تأثیر آن بر فرآیندهای تجاری کمک کند. همچنین، انتخاب شرکت‌های فورواردر معتبر و رعایت قوانین و مقررات مربوطه در این صنعت، می‌تواند به کاهش ریسک‌های مربوط به دموراژ و افزایش بهره‌وری کمک کند.
دیدگاهتان را بنویسید