تصور کنید صبح شنبه با اشتیاق سیستم رهگیری را چک می‌کنید تا مطمئن شوید محموله حیاتی شما طبق برنامه از بندر شانگهای حرکت کرده است. وضعیت کشتی “Departed” (حرکت کرده) را نشان می‌دهد. لبخندی از رضایت می‌زنید. اما وقتی وضعیت کانتینر خود را چک می‌کنید، با شوک مواجه می‌شوید: کانتینر هنوز در وضعیت “Gate-in” در بندر مبدأ باقی مانده است.
کشتی رفته است، اما کانتینر شما جا مانده است. به این پدیده در اصطلاح تخصصی لجستیک، “رول شدن” (Rolled Cargo) می‌گویند.
این اتفاق تصادفی نیست. این یک اشتباه عملیاتی ساده نیست که جرثقیل کانتینر شما را فراموش کرده باشد. این یک تصمیم تجاری آگاهانه و سیستماتیک توسط خطوط کشتیرانی است. درک اینکه چرا این اتفاق می‌افتد و چگونه می‌توان از قربانی شدن در این بازی جلوگیری کرد، برای هر واردکننده و صادرکننده حرفه‌ای ضروری است.
منطق پشت پرده: چرا خطوط کشتیرانی بار شما را جا می‌گذارند؟
برای درک این موضوع، باید به صنعت هواپیمایی مسافربری نگاه کنید. آیا تا به حال شنیده‌اید که یک پرواز “Overbooked” شده باشد؟ یعنی ایرلاین بیشتر از تعداد صندلی‌ها، بلیط فروخته باشد؟ خطوط کشتیرانی دقیقاً از همین مدل استفاده می‌کنند.
خطوط کشتیرانی می‌دانند که درصد مشخصی از رزروهای انجام شده (Bookings)، هرگز به بارگیری منجر نمی‌شوند (مشتریانی که کنسل می‌کنند یا بارشان به موقع نمی‌رسد). برای جلوگیری از حرکت کشتی با فضای خالی (که به معنی ضرر است)، آن‌ها به طور عمدی بیشتر از ظرفیت کشتی رزرو قبول می‌کنند.
زمانی که پیش‌بینی آن‌ها غلط از آب در می‌آید و تمام صاحبان کالا به موقع بارهایشان را تحویل می‌دهند، کشتی با مازاد بار مواجه می‌شود. در این لحظه، کاپیتان و مدیران خط باید تصمیم بگیرند: “چه کسی سوار شود و چه کسی جا بماند؟”
سلسله مراتب قربانیان: چه کسانی اول خط می‌خورند؟
وقتی ظرفیت پر است، انتخاب کانتینرها برای “رول شدن” قرعه‌کشی نیست. این یک انتخاب بر اساس سودآوری و سهولت است. اگر کانتینر شما ویژگی‌های زیر را داشته باشد، در صدر لیست کاندیداهای جا ماندن قرار دارید:
محموله‌های با کرایه حمل پایین (Spot Rates) این بی‌رحمانه‌ترین قانون تجارت است. اگر شما در بازار لحظه‌ای (Spot Market) به دنبال ارزان‌ترین نرخ بوده‌اید و کمترین کرایه را پرداخت کرده‌اید، اولویت شما برای خط کشتیرانی پایین‌ترین است. آن‌ها ترجیح می‌دهند کانتینری را حمل کنند که ۲۰۰۰ دلار کرایه داده تا کانتینری که ۱۷۰۰ دلار پرداخته است.
کانتینرهای سنگین‌وزن کشتی‌ها محدودیت وزنی دارند، نه فقط محدودیت فضایی. اگر کشتی به سقف وزن مجاز خود رسیده باشد اما هنوز فضای خالی داشته باشد، آن‌ها کانتینرهای سنگین را پیاده می‌کنند تا بتوانند تعداد بیشتری کانتینر سبک را بارگیری کنند.
مشکلات اسنادی و گمرکی هرگونه نقص کوچک در مدارک گمرکی صادراتی یا دیر رسیدن اطلاعات VGM (وزن ناخالص تأیید شده)، بهانه‌ای عالی به دست خط کشتیرانی می‌دهد تا کانتینر شما را از لیست بارگیری حذف کند.
پورت‌های ترانشیپی شلوغ ریسک رول شدن در بنادر میانی (Transshipment Hubs) بسیار بیشتر از بنادر مبدأ است. در این بنادر، کانتینرهایی که از کشتی مادر پیاده می‌شوند، باید با کانتینرهای محلی برای سوار شدن به کشتی بعدی رقابت کنند و اغلب در اولویت دوم قرار می‌گیرند.
استراتژی‌های دفاعی: چگونه صندلی خود را روی کشتی تضمین کنیم؟
شما نمی‌توانید سیاست‌های خط کشتیرانی را تغییر دهید، اما می‌توانید اقداماتی انجام دهید که شانس “رول شدن” را به حداقل برسانید.
رزرو زودهنگام (Book Early) قانون ساده است: اولین نفراتی که می‌آیند، جایشان امن‌تر است. سعی کنید حداقل ۲ تا ۳ هفته قبل از تاریخ حرکت کشتی (ETD)، رزرو خود را نهایی کنید. رزروهای لحظه آخری، اولین گزینه‌ها برای حذف شدن هستند.
تقسیم بارنامه (Split Your Shipment) اگر حجم بار شما زیاد است (مثلاً ۱۰ کانتینر)، سعی کنید آن‌ها را تحت یک بارنامه واحد (B/L) رزرو نکنید. اگر ۱۰ کانتینر در یک بارنامه باشد و فضا فقط برای ۹ کانتینر موجود باشد، خط کشتیرانی کل محموله (هر ۱۰ کانتینر) را رول می‌کند تا بارنامه ناقص نشود. تقسیم کردن آن‌ها به چند بارنامه، شانس ارسال بخشی از کالا را افزایش می‌دهد.
دوری از فصل اوج (Peak Season) در زمان‌هایی مانند قبل از سال نو چینی یا تعطیلات کریسمس، پدیده رول شدن به اوج خود می‌رسد (گاهی تا ۳۰٪ بارها جا می‌مانند). اگر محموله حیاتی دارید، سعی کنید برنامه‌ریزی تولید و خرید خود را به گونه‌ای تنظیم کنید که با این زمان‌های طوفانی برخورد نکنید.
پرداخت برای تضمین (Premium Services) در سال‌های اخیر، برخی خطوط کشتیرانی سرویس‌های “بدون رول” (No-Roll Guarantee) ارائه می‌دهند. شما با پرداخت مبلغی اضافه بر کرایه حمل، تضمین می‌گیرید که بارتان تحت هر شرایطی بارگیری شود. برای محموله‌های بسیار فوری و حیاتی، این هزینه اضافی نوعی بیمه ارزشمند در برابر تأخیر است.
انعطاف‌پذیری را حفظ کنید در نهایت، باید بدانید که رول شدن بار، بخشی از واقعیت حمل‌ونقل دریایی است. همیشه در زنجیره تأمین خود، یک حاشیه زمانی امن (Buffer Time) در نظر بگیرید تا یک تأخیر یک هفته‌ای ناشی از جا ماندن کانتینر، کل خط تولید یا تعهدات شما به مشتریان را مختل نکند. اطلاع‌رسانی سریع فورواردر در صورت وقوع این اتفاق، به شما کمک می‌کند تا انتظارات را مدیریت کنید.
دیدگاهتان را بنویسید